خانه حقوق

طرح دستبند و پابند الکترونیکی

با تصویب قانون مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری و اجرایی شدن آن، موضوع حبس‌زدایی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت تا جایی که برای اجرایی شدن این امر، بحث دست بند و پا بند الکترونیکی و حبس در منزل بصورت جدی مطرح شد، زیرا مسئولان قضایی این عمل را راهی موثر برای حبس‌زدایی و کاهش جمعیت کیفری زندانیان می‌دانند.

 

دستبند و پا بند الکترونیکی یا به عیارتی تحت عنوان حبس الکترونیک به نوعی از کنترل متهمان و مجرمان گفته می‌شود که در آن متهم در یک محدوده مشخص در درون خانواده نگهداری شده است و توسط سامانه الکترونیک هوشمند مانند دستبند یا پابند الکترونیکی، حضور وی در محدوده از پیش تعیین‌شده، در حال کنترل است که این امر منجر به کاهش آسیب‌ها و جمعیت کیفری زندانیان خواهد شد.

درواقع استفاده از دستبند و پابند الکترونیک برای جلوگیری از تکرار جرم مثبت به کار گرفته شده است چراکه ممکن است، برخی مجرمان، در زمان مرخصی از زندان نیز مرتکب جرمی شوند که به راحتی می‌توان با این وسیله بر آنها به شکل دقیق‌تر کنترل و نظارت داشت؛، در عین حال این طرح موجب می شود که محدوده تردد فرد خاطی را از طریق ابزارهای الکترونیکی  مورد بررسی و کنترل قرار دهد.

 

اجرای طرح دستبند و پابند الکترونیکی نقش به سزایی درکاهش جمعیت کیفری خواهد داشت که علاوه‌ بر این امر نیز باعث می‌شود تا فرد زندانی در کنار خانواده، دوران محکومیت خود را سپری کرده و دیگر خانواده‌‌های آنها از آسیب‌هایی متعدد درامان باشند.

 هم چنین با اجرای این طرح هزینه‌های زندان‌ها و دولت نیز کاهش خواهد یافت. حال می‌توان یکی از موارد موثر در کاهش آسیب‌ها را این دانست که برخی افراد خطرناک و سابقه‌ دار ممکن است با افرادی که جرم کمتری مرتکب شدند، هم بند شوند، بنابراین، این هم بندی خود آسیب‌ زا بوده و منجر به آموزش‌های متفاوت از سوی برخی مجرمان خطرناک به دیگر افراد خواهد شد که با اجرای این طرح از این آسیب‌ به نوعی پیشگیری خواهد شد.

البته شایان ذکر است که در این باره بگوییم، این طرح از سال‌های گذشته مطرح بوده است ولی به دلیل کمبود اعتبارات و عدم تامین هزینه‌ها از سوی دولت، اجرایی نشد.

مسئولین این طرح را برای پیشگیری و کاهش جمعیت زندانیان جدی نگرفتند، ولی امروزه با وجود کارشناسی و بررسی‌های دقیق، دیگرطرح اجری دست بند و پا بند الکترونیکی در دستور کار قرار گرفته است تا بسیاری از مشکلات و آسیب‌های پیش روی افراد در زندان‌ها کاهش پیدا کند.

حبس در منزل و حبس الکترونیکی قابل اجرا خواهد بود

با توجه به اهمیت استفاده از این طرح برای برخی زندانیان، رییس سازمان زندان‌ها، بیان کرده است: حبس الکترونیکی و حبس در منزل  از جمله طرح‌هایی است که اقدامات مطالعاتی و همچنین اجرای آزمایشی آن انجام به زودی اجرا می‌شود.

 

همچنین با اشاره به طرح کاهش جمعیت زندانیان: با توجه به تاکید مقام معظم رهبری و تدابیر ریاست قوه‌قضاییه طرح کاهش جمعیت زندانیان به طور جدی در دستور کار قرار گرفته است. در طرح کاهش جمعیت زندانیان برای حبس های کوتاه مدت، جرایم مالی و سبک نیز طرح‌های مختلفی  پیش‌بینی شده است که به زودی این طرح اجرا خواهد شد.

 

 

کاهش آمار زندانیان با اجرای دستبند های الکترونیک:

استفاده از محکومیت‌های جایگزین زندان برای جرم‌های سبک امری لازم برای کشور می باشد. به دلیل اهمیت موضوع افزایش آمار زندانیان، رهبر معظم انقلاب وارد عمل شده و تأکیداتی درباره لزوم کاهش استفاده از مجازات حبس برای برخی جرایم سبک مطرح کردند.

هم چنین در این باره  نایب رئیس کمیسیون قضایی وحقوقی مجلس شورای اسلامی افزود: نگاه اعضای کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس به اجرای چنین طرح‌هایی مثبت و مطلوب است. وی ادامه داد: با اجرای طرح پابندهای الکترونیکی، محدوده معینی مانند یک ساختمان یا یک شهر برای فرد مجرم مشخص و با استفاده از تکنولوژی GPS حرکت جغرافیایی مجرم بررسی می‌شود، از طرف دیگر این فرد مکلف است که در این محدوده حبس خود را تحمل کند.

 

چه کسانی مشمول حبس های الکترونیکی می شوند؟

استفاده از تجهیزات الکترونیکی با شرایطی شامل حال زندانیان می شود و تمام زندانیان کشور مشمول این قانون نخواهد شد.

 

دستبند الکترونیکی برای زندانیانی که توسط سازمان زندان‌ها درمرخصی یا اعزام به کار به سر می برند، استفاده و در مواردی نیز در صورتی که رای توسط قاضی صادر کننده حکم، برای مجرم به جای زندان از دستبند یا پابند الکترونیکی باشد، استفاده می‌شود.

 

به موجب این طرح تعدادی از زندانیان، بنا به تشخیص قوه قضاییه می‌توانند دوران محکومیت خود را در خانه‌های خود بگذرانند و فرزندان این محکومان از حضور والدین کنار خود برخوردار خواهند شد.

 

قانون جدید مجازات اسلامی، مجازات‌های حبس تعزیری را به هشت درجه تقسیم کرده است و به قضات امکان می‌دهد در مواردی به جای حبس، حکم مراقبت الکترونیکی صادر کنند. 

هزینه هر دستبند و پا بند الکترونیکی چقدر برای سازمان زندان ها تخمین زده می‌شود؟

ورود هر گونه تجهیزات و فناوری جدید در هر حوزه ای نیازمند بودجه و هزینه اضافی می باشد، استفاده از تجهیزات الکترونیکی نیز با هزینه هایی همراه است.

 

هزینه هر دستبند و پا بند الکترونیکی با احتساب هزینه های سرور 300 هزارتومان تا یک میلیون تومان می باشد که ازمحل هزینه های جاری و صرفه جویی سازمان تامین شده است.

 30 تا 50 هزار دستبند و پابند برای زندانیانی که به مرخصی می روند و حدود 50 هزار فقره نیز برای محکومان مورد نیاز است.

 

حفظ شأن زندانیان در اجرای طرح حبس الکترونیکی:

اگر چه طرح حبس الکترونیکی دارای محسنات زیادی از جمله کاهش جمعیت کیفری کشور،بازگشت سریع زندانیان به آغوش خانواده و تامین هزینه زندگی، کاهش آسیب های اجتماعی فرزندان زندانیان با حضور والدین است، اما باید در اجرای این طرح به حفظ شان زندانیان نیزتوجه گردد.